Ikebana là gì? 

Ikebana là nghệ thuật cắm hoa truyền thống của Nhật đã tồn tại hàng thế kỷ nay. Loại hình nghệ thuật này tạm dịch là “thổi hồn vào hoa lá”, và còn được gọi là kadō, nghĩa là “hoa đạo”. 

Từ bao lâu nay, cắm hoa luôn được coi là môn nghệ thuật ở Nhật Bản, và cũng được xem là một trong những kỹ thuật cắm hoa đẹp nhất trên thế giới. 

Điểm mấu chốt trong cách cắm hoa ikebana là sự cân đối giữa các bông hoa và khoảng cách giữa hoa và cành – đây là một trong những quy tắc cơ bản của Ikebana. Vị trí và sự chú trọng thế hoa được cho là thể hiện các khái niệm về sự hài hòa, bình yên cũng như cái đẹp. 

Ikebana ngày nay được coi là một trong ba loại hình nghệ thuật văn hóa chính của Nhật, bên cạnh Trà đạo và thư pháp. 

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về loại hình nghệ thuật cổ truyền này và những vật dụng mình cần để tự mình tạo ra một tác phẩm trang trí trang nhã và có ý nghĩa cho căn hộ Village House của mình, hãy kéo xuống tiếp tục đọc nhé! 

Xin lưu ý rằng có rất nhiều trường phái Ikebana khác nhau, tất cả đều có phong cách riêng, trường phái này khác trường phái kia. Bài viết này dựa trên trường phái Ikenobo, một trong những trường phái Ikebana lâu đời nhất và thường được coi là nguồn gốc của Ikebana. 

Lịch sử Ikebana 

Truyền thống thưởng lãm và trân trọng cây cối cũng như sự thay đổi mùa luôn phổ biến trong văn hóa Nhật và Ikebana là sự tiếp nối của tập quán này. Thông qua Ikebana, hoa trở thành tác phẩm trang trí mang đậm nét nghệ thuật. 

Lịch sử của Ikebana bắt nguồn từ thế kỷ thứ 6, ngay sau khi Phật giáo từ Trung Quốc du nhập đến Nhật Bản. Thời đó, người dân bắt đầu mang hoa cúng lên bàn thờ và đền chùa, nơi có đặt sẵn các tấm bàn và kệ dành riêng để trưng bày các lọ hoa. Ban đầu, hoa không được cắm theo một cách cụ thể nào cả mà chúng chỉ được đặt tùy ý trong lọ hoa.  

Tuy nhiên, trong thời kỳ trong thời Muromachi, các sư thầy bắt đầu cắm hoa theo những cách mới khác với phong cách dâng hoa truyền thống của Phật giáo. Đây được coi là sự khởi đầu của ikebana là một cách cắm hoa có ý nghĩa mà chúng ta biết ngày nay. 

Có một số quy tắc Ikebana cơ bản mà tất cả các nghệ nhân đều tuân theo – những quy tắc này được truyền thừa bởi sự giản dị và tối giản trong Phật giáo. Việc cắm hoa thể hiện mối liên hệ của con người với thiên nhiên, cũng như dòng chảy của cuộc sống và vẻ đẹp (cuối cùng thì hoa cũng sẽ héo tàn). Tính Không, hay không gian, liên quan đến khái niệm Ma của Phật giáo, mà Ikebana giúp chúng ta nhận ra qua khoảng hở giữa hoa và lọ hoa. 

Nguyên tắc cơ bản của Ikebana 

Theo trường phái Ikenobo ikebana, có ba phong cách cắm hoa: Rikka, Shoka và Jiyuka. 

Rikka là một phong cách sử dụng nhiều loại cành, cây và hoa khác nhau để thể hiện hình ảnh của toàn bộ cảnh quan thiên nhiên trong một chiếc lọ hoa. Ý nghĩa cơ bản của lối cắm hoa này là trong tự nhiên không có gì tồn tại biệt lập với xung quanh và nền tảng của cảnh quan mà chúng ta thấy chính là sự hài hòa của vạn vật. 

Shoka thì muốn làm nổi bật vẻ đẹp bên trong, hay nói cách khác là nét độc đáo của một loài thực vật thể hiện khi đang cố gắng phát triển và tồn tại. Đây là một phong cách ikebana thậm chí còn tối giản hơn và chỉ sử dụng từ một đến ba vật liệu. 

Jiyuka, có nghĩa là tự do, là một phương pháp ikebana mới cho phép nghệ sĩ thỏa sức sáng tạo mà không bị giới hạn bởi các quy tắc. Những cách cắm hoa này vẫn phải tạo cảm giác cân đối, đồng thời cần quan sát kỹ hình dạng và kết cấu của cây lá để tạo bố cục một cách hài hòa. 

Tìm hiểu trường dạy Ikebana 

Bạn cũng có thể đến trường để học cách cắm hoa Ikebana, và thậm chí bạn còn phải trải qua một hệ thống chấm điểm để trở thành bậc thầy về nghệ thuật cắm hoa Ikebana. 

Có hàng ngàn trường học Ikebana khắp nước Nhật lẫn bên ngoài Nhật Bản. Ngôi trường nổi tiếng nhất là ở Kyoto, nơi nhiều nét văn hóa và nghề thủ công lâu đời của Nhật còn được duy trì đến tận nay. Ngày nay nghệ thuật Ikebana vẫn còn rất phổ biến và được trân quý, không chỉ riêng ở Nhật mà nhiều người trên toàn thế giới vẫn đang theo đuổi bộ môn này. 

Ikebana so với cách cắm hoa phương Tây 

Có thể thấy rõ rằng phong cách cắm hoa Ikebana rất khác so với kiểu cắm hoa phương Tây. Điều này là do người phương Tây thích làm cho bó hoa của họ đầy đặn và đối xứng. Khi cắm theo cách này, kiểu cắm hoa phương Tây trông tràn ngập màu sắc. Tất nhiên, bó hoa trông rất đẹp, nhưng không hề giống với Ikebana. 

Trong trường phái Ikebana, việc cắm hoa được xem xét trong mối tương quan với không gian và đường nét tự nhiên. Nói cách khác, sự sắp xếp bố cục phải trông thật tự nhiên, và do đó, nét uốn lượn của thân hoa không thẳng như kiểu cắm hoa phương Tây. Đồng thời, hoa được sắp xếp thưa hơn để làm nổi bật hình dáng của hoa trong tự nhiên.  

Ikebana cũng thích sử dụng cành cây, điều này vốn không phổ biến trong cách cắm hoa kiểu Tây. Tuy nhiên, ở Nhật Bản, việc sử dụng cây Thông, cây Liễu, hoa Anh Đào và cây Phong trong cắm hoa Ikebana là rất phổ biến và thường được kết hợp với những bông hoa nhỏ xinh. Một lần nữa, sự lựa chọn này nhằm phản ánh thế giới tự nhiên xung quanh ta. 

Tóm lược về Ikebana  

Ikebana là một loại hình nghệ thuật thú vị, vừa thư giãn vừa mang tính thiền định. Nếu yêu thích nghệ thuật cắm hoa, thì bạn nên cân nhắc thử tìm hiểu Ikebana, bằng cách tự học ở nhà qua sách vở, video trên mạng hay kiếm một trường học ở địa phương. Chúc bạn may mắn!